Posted on

Φλωρεντία!

μακιαβέλλι-παπαδημητρόπουλος

[Ἀπὸ τὸν θεατρικὸ μονόλογο Μακιαβέλλι τοῦ Θεοδόση Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλου ποὺ ἐκδίδεται ἐνιαῖα μὲ τὸν Ἡγεμόνα τοῦ Νικολὸ Μακιαβέλλι.]

Φλωρεντία. Πατρίδα μου.

Ὀφείλεις στὸν ἑαυτό σου, νάσ᾿ αὐτάρκης. Νὰ πολεμᾶς μὲ τὰ ὅπλα τῶν πολιτῶν σου γιὰ τὰ δίκαια καὶ συμφέροντά σου -ὄχι μὲ μισθοφόρους· ἐκεῖνοι μονάχα νὰ προδίδουν ξέρουν. Τὰ φλωρεντίνικα ξίφη μποροῦν ν᾿ αποκρούσουν τὶς ὁρδὲς τῶν «μεγάλων βασιλιάδων» τῆς Βόρειας Ευρώπης.

Μιὰ δημοκρατικὴ πολιτεία πρέπει ν᾿ ἀκολουθῇ τὸ παράδειγμα τοῦ νεαροῦ Δαβίδ: Ὅταν ὁ Σαοὺλ τοῦ πρόσφερε τὰ ὅπλα του, γιὰ νὰ νικήσῃ τὸ γίγαντα Γολιάθ, αὐτὸς προτίμησε τὴν ταπεινή σφεντόνα!.. Ἤξερε καλά πὼς ἐκείνη — ὅπλο κατάδικό του — ἄκουγε μονάχ᾿ αὐτόν. Κι ἂς φαινόταν στὸ στράτευμα τοῦ Σαοὺλ ἀστεία…

Κάθε ἄξια πολιτεία θὰ τὸ καταλάβῃ: Οἱ μισθοφόροι θὰ τῆς φέρουνε – ἀργὰ ἢ γρήγορα – μεγαλύτερη ἧττα ἀπ᾿ τὴ νίκη ποὺ περιστασιακά τῆς χάρισαν· κι ἂν εἶν᾿ ἱκανοὶ καὶ γενναῖοι, ἡ καταστροφὴ θάν᾿ ἀκόμα μεγαλύτερη. Κρυφά φλογίζει τὴν ψυχὴ καθενὸς ὁ πόθος νὰ ρίξῃ τὸν ἀφέντη του, γιὰ ν᾿ ἁρπάξῃ ἔπειτα ἐξουσία καὶ τιμές…

Κι οὔτε σύμμαχο στρατὸ πρέπει νὰ προσκαλῇς στὰ ἐδάφη σου,γιὰ νὰ λύσῃς τὶς διαφορές σου μὲ τὸ γείτονα. Γιατί, σὰ νικήσῃ, θὰ στραφῇ μετὰ σὲ σένα. Γιὰ νὰ λεηλατήσῃ καὶ τὸ δικό σου πλοῦτο! Κι ο προσκεκλημένος στρατὸς εἶναι πιό ἐπικίνδυνος ἀπ᾿ τὸ μισθοφορικό, καθὼς ὁ πληρωμένος πολεμιστὴς σοῦ ὀφείλει ὑπηρεσία λόγῳ τῆς ἀμοιβῆς του… Ὁ προσκεκλημένος στρατός, ὅμως, δείχνει υποταγὴ μόνο στὸν ἄρχοντά του!

Ὁπότε,.. καλύτερα ἡ μικρὴ ταπεινὴ σφεντόνα παρὰ τὰ πληρωμένα στρατεύματα ἢ τὰ προσκεκλημένα στίφη ξένων συμμάχων. Κι ὅσο δημοκρατικώτερη εἶναι μιὰ πολιτεία, τόσο πιό πολὺ τιμάει τὴν ταπεινὴ σφεντόνα…

Posted on

«Ἐπειδὴ ἡ Τύχη…» ἀπὸ τὸν «Ἡγεμόνα» τοῦ Νικολὸ Μακιαβέλλι

προς-εαυτούς-θεοδόσης-αγγ-παπαδημητρόπουλος

Ἐπειδὴ ἡ Τύχη μεταβάλλεται, οἱ ἄνθρωποι, καθὼς ἐπιμένουν στὴ συμπεριφορά τους, εὐτυχοῦν ὅσο οἱ πράξεις τους συνᾴδουν μ᾿ αὐτή -δυστυχοῦν ἅμα πάψῃ ἡ συμφωνία.

Posted on

Νικολὸ Μακιαβέλλι, Γιὰ τὸν Ἀλέξανδρο Στ΄

μακιαβέλλι-ηγεμόνας-θεοδόσης-αγγ-παπαδημητρόπουλος

Ὁ Ἀλέξανδρος Στ΄ δὲν ἔπραξε τίποτ᾿ ἄλλο, οὔτε συλλογίστηκε, παρὰ νὰ ἐξαπατᾷ τοὺς ἀνθρώπους καὶ πάντοτε πετύχαινε· κανείς ἄλλος δὲν ὑπῆρξε ἱκανώτερός του νὰ δίνῃ ἔνθερμες διαβεβαιώσεις κ᾿ ὑποσχέσεις – μ᾿ ὅρκους φρικτούς! – γιὰ τ᾿ ὁ,τιδήποτε· καὶ παραταῦτα κανείς ἄλλος δὲν ὑπῆρξε ποὺ νὰ μένῃ λιγώτερο πιστὸς σ᾿ ἐκεῖνες. Ἀλλὰ οἱ ἀπάτες του ἀπέβησαν πάντα ὑπέρ του, διότι γνώριζε καλά τοῦτο τὸ ζήτημα τῶν ἀνθρωπίνων.

Pope Alexander Vi.jpg
Πάπας Ἀλέξανδρος Στ΄.
Von Cristofano dell’Altissimohttp://www.comune.fe.it/diamanti/mostra_lucrezia/quadri/q08.htm, Gemeinfrei, Link
Posted on

Γιὰ τὸν Νικολὸ Μακιαβέλλι

santi-di-tito-niccolò-machiavelli

[Ὁ ἡγεμόνας τοῦ Ἰταλοῦ στοχαστῆ κυκλοφορεῖ μαζὶ μὲ τὸ θεατρικὸ ἔργο Μακιαβέλλι τοῦ Θεοδόση Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλου, ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις.]

Στὶς 3 Μαΐου 1469, γεννήθηκε ὁ Νικολό, γιὸς τοῦ δικηγόρου Μπερνάρντο ντὶ Νικολὸ Μακιαβέλλι καὶ τῆς Μπαρτολομέα Νέλλι, στὴν Ἰταλικὴ πόλη-κράτος τῆς Φλωρεντίας. Διδάχθηκε Λατινικὰ κατὰ τὴν ἐκπαίδευσή του καί, ἴσως, Ἑλληνικά.

Μᾶλλον, τὸ 1492 προσλήφθηκε ὡς γραμματέας στὴ Δεύτερη Καγκελλαρία τῆς Δημοκρατίας τῆς Φλωρεντίας. Στὶς 11 Ὀκτωβρίου 1496, πεθαίνει ἡ μητέρα του. Στὶς 19 Ἰουνίου 1498, ὁ Μακιαβέλλι εἰσῆλθε στὴ δημόσια ζωὴ τῆς πατρίδας του, ἀφοῦ ἐκλέχθηκε Δεύτερος Καγκελλάριος. Στὶς 24 Μαρτίου 1499, τοῦ ἀνατέθηκε ἡ πρώτη του διπλωματικὴ ἀποστολὴ στὴν Ποντεντέρα.

Στὶς 19 Μαΐου 1500, πέθανε ὁ πατέρας του. Στὶς 28 Ἰουλίου, ὁ Μακιαβέλλι ἔφτασε στὴ Λυὼν ὡς διπλωματικὸς ἀπεσταλμένος τῆς Φλωρεντίνικης Δημοκρατίας. Στὶς 24 Ἰουνίου 1502, πρωτοσυνάντησε τὸν Καίσαρα Βοργία στὸ Οὔρμπινο. Τὸ ἴδιο ἔτος, παντρεύτηκε τὴ Μαριέττα ντὶ Λουντοβῖκο Κορσίνι. Στὶς 26 Ἀπριλίου 1503, πῆγε ἀπεσταλμένος στὸν Παντόλφο Πετρούτσι, γιὰ νὰ συζητήσῃ τὶς προτάσεις τοῦ πάπα Ἀλέξανδρου καὶ τοῦ Βοργία γιὰ συμμαχία μὲ τὴ Φλωρεντία. Στὶς 18 Αὐγούστου, ὁ πάπας πέθανε· ἀκολούθησε ὁ θάνατος τοῦ Καίσαρα Βοργία στὶς 12 Μαρτίου 1507.

Στὶς 31 Αὐγούστου 1512, καταλύθηκε ἡ Δημοκρατία τῆς Φλωρεντίας. Στὶς 7 Νοεμβρίου, μὲ διάταγμα ἀποπέμφθηκε ἀπὸ κάθε δημόσιο αξίωμα. Φυλακίστηκε ὡς πιθανὸς ὕποπτος, μετὰ τὴν ἀποκάλυψη τῆς συνωμοσίας κατά τοῦ καινούργιου ὀλιγαρχικοῦ καθεστῶτος τῶν Μεδίκων, τὸ εβρουάριο τοῦ 1513. Ὕστερ᾿ ἀπ᾿ τὴν ἀποφυλάκιση, πῆγε στὸ ἐξωχικό του κοντὰ στὸ Σὰν Κασκιάνο καὶ ξεκίνησε ἐκεῖ τὴ συγγραφὴ τοῦ Ἡγεμόνα καὶ τῶν Λόγων γιὰ τὰ δέκα πρῶτα βιβλία τοῦ Τίτου Λίβιου. Τὸ Δεκέμβριο, οὐσιαστικὰ εἶχε ὁλοκληρώσει τὸν Ἡγεμόνα.

Τὸ 1519 συνέγραψε τὴν κωμῳδία: Μανδραγόρας καὶ τὸ 1520, 2 τὴν Τέχνη τοῦ Πολέμου. Στὶς 8 Νοεμβρίου, ἔλαβε ἐντολὴ ἀπ᾿ τὸ Στούντιο ντὶ Φιρέντσε, νὰ γράψῃ μιὰν Ἱστορία τῆς Φλωρεντίας. Τὸ 1525 ἔφτασε στὴ Ρώμη, γιὰ νὰ παρουσιάσῃ τὴν Ἱστορία στὸν πάπα· κατέβαλε προσπάθεια νὰ τὸν πείσῃ γιὰ τὴν ἀναγκαιότητα ἐθνικοῦ στρατοῦ. Ὁ πάπας ἄκουσε θετικὰ τὴν πρόταση καὶ τὸν ἔστειλε στὸν πολιτικὸ κ᾿ ἱστορικὸ Φραντσέσκο Γκουϊτσιαρντίνι, στὴ Φαέντσα, νὰ συμβουλέψῃ γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ τῆς ἰδέας.

Πέθανε στὶς 22 Ἰουνίου 1527.

Τὸ 1532, ὁ Ἀντώνιο Μπλάντο, μὲ τὴν ἔγκριση καὶ τὴν εὔνοια τοῦ πάπα Κλεμέντιου Ζ΄, τύπωσε τὸν Ἡγεμόνα, τοὺς Λόγους καὶ τὴν Ἱστορία τῆς Φλωρεντίας, στὴ Ρώμη. Τὸ 1557, ὁ πάπας Παῦλος Δ΄ εἰσήγαγε τὸ βιβλίο στόν: Index librorum prohibitorum, ὕστερ᾿ ἀπὸ πίεση τῶν Ἰησουΐτῶν.

μακιαβέλλι-ηγεμόνας-θεοδόσης-αγγ-παπαδημητρόπουλος
Posted on

«Βαθμοὶ εὐφυΐας» ἀπὸ τόν «Ἡγεμόνα»

μακιαβέλλι-ηγεμόνας-θεοδόσης-αγγ-παπαδημητρόπουλος

[Ὁ ἡγεμόνας τοῦ Νικολὸ Μακιαβέλλι κυκλοφορεῖ σ’ ἑνιαία ἔκδοση μαζὶ μὲ τὸ θεατρικὸ ἔργο Μακιαβέλλι τοῦ Θεοδόση Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλου.]

Τρεῖς βαθμοὺς εὐφυΐας διακρίνουμε στοὺς ἀνθρώπους: Στὸν πρῶτο ἀντιλαμβάνονται μοναχοί τους· στὸ δεύτερο διακρίνουν ὅ,τι οἱ ἄλλοι διδάσκουν σ᾿ αὐτούς· στὸν τρίτο, οὔτε μόνοι τους, οὔτε μὲ τὴ βοήθεια ἄλλων καταλαβαίνουνε τίποτα… Οἱ πρῶτοι ἔχουν εὐφυΐα ὑψηλότατη, οἱ δεύτεροι ὑψηλὴ κ᾿ οἱ τρίτοι χαμηλότατη.

Posted on

Νικολὸ Μακιαβέλλι, «Τύχη κι Ἀρετή»

μακιαβέλλι-θεοδόσης-αγγ-παπαδημητρόπουλος

[Ἀπ’ τὴν ἐνιαία ἔκδοση τοῦ Ἡγεμόνα, μαζὶ μὲ τὸ θεατρικὸ ἔργο Μακιαβέλλι. Βλ. ἐδῶ.]

Δέ μοῦ εἶναι ἄγνωστο πὼς πολλοί ἄνθρωποι πίστευαν, καὶ πιστεύουν, ὅτι τὰ πράγματα τοῦ κόσμου τούτου διέπονται ἀπ᾿ τὴν Τύχη καὶ τὸ Θεὸ μὲ τέτοιο τρόπο, ὥστε ἡ ἀνθρώπινη φρόνηση νὰ μήν μπορῇ νὰ τὰ χειριστῇ -ὥστε νὰ μήν ὑπάρχει γιατρειὰ γιὰ τὰ πολλὰ τοῦ κόσμου. Ὁπότε, κρίνουν αὐτοὶ πὼς πρέπει νὰ ἐγκαταλείπουμε τοὺς ἑαυτούς μας πάντοτε στὴν Τύχη, ν᾿ ἀφήνουμε στὴν ἄκρη κάθε μάταιη σκέψη γιὰ τ᾿ ἀνθρώπινα. Τὴν ἀποδέχθηκαν πολλοί αὐτὴ τὴν ἄποψη ἀπ᾿ τοὺς σύγχρονούς μας, λόγῳ τῶν μεγάλων κι ἀπροσδόκητων μεταβολῶν ποὺ εἴδαμε καὶ βλέπουμε.

Αὐτά ἀναπολῶντας κάπου-κάπου, ἔκλινα κ᾿ ἐγὼ στὴν ἐν μέρει παραδοχὴ τῆς ἄποψης· ἐπειδὴ ὅμως ὑπάρχει σὲ μᾶς ἐλεύθερη βούληση, νομίζω ὡς ἀληθὲς μόνον ὅτι ἡ Τύχη διέπει κατὰ τὸ ἥμισυ τὶς πράξεις μας κι ἀφήνει στὴ βούλησή μας τὸ ἕτερο ἢ κάτι λιγώτερο… Παρομοιάζω τὴν Τύχη μ᾿ ὁρμητικὸ ποταμὸ πού, ὅταν πλημυρίζῃ, καταποντίζει πεδιάδες, ξεριζώνει δέντρα, καταστρέφει κτήρια, μεταφέρει τὴ γῆ ἀπ᾿ τό ᾿να μέρος στ᾿ ἄλλο· στὴν ὁρμή της, καθένας φεύγει κ᾿ ὑποχωρεῖ, μή μπορῶντας ν᾿ ἀσκήσῃ τὸ ἐλάχιστο ἐμπόδιο. Κι ὅμως..- οἱ ἄνθρωποι μποροῦν, πρὶν ἀπ᾿ τὴν πλημύρα, νὰ προλάβουν τοὺς κινδύνους μὲ προχώματα ὥστε, σὰν ἔρθῃ ἐκείνη ἢ νὰ κατευθυνθοῦν τὰ ὕδατα σ᾿ αὐλάκια ἢ ἡ ὁρμή τους νὰ ἐξασθενίσῃ καὶ νὰ γίνῃ λιγώτερο ἐπιβλαβής. Μοιάζει πολύ μὲ τὸν ποταμὸ ἡ Τύχη, κυλῶντας ὁρμητικὴ ὅπου δέν ὑπάρχει Ἀρετὴ νὰ τῆς ἀντισταθῇ -ἐκεῖ στρέφει τὴ ροή της, ὅπου ξέρει ὅτι δέν ὑφίστανται ἐμπόδια ἱκανὰ νὰ τὴν ἀνακόψουν.