Ἀπὸ τὸν Μαρτῖνο Λούθηρο τῆς Maria Tryti Vennerød, πρωτοεκδοδόμενος διεθνῶς ἀπὸ τὴ Νορβηγική:
ΓΚΛΟΡΙΑ: Κύριε, ἐσύ εἰσαι;
ΚΥΡΙΟΣ: Ἆ, γειά σου Γκλόρια!
ΓΚΛΟΡΙΑ: Καλωσῆρθες!
ΚΥΡΙΟΣ: Δέ σ᾿ εἶδα…
ΓΚΛΟΡΙΑ: Εὐτυχῶς ποὺ ἦρθες!..
ΚΥΡΙΟΣ: ῎Επρεπε νὰ δώσω μιὰν εὐκαιρία…
Τραβάω στὴ Ρώμη, τὴν πόλη τῆς ἀγάπης, τὴν πόλη τῆς πίτσας καὶ τοῦ ἐσπρέσσο, τὴν πόλη τοῦ Ὀκταβιανοῦ Αὐγούστου, τὴν πόλη τοῦ Ἡρώδη, τοῦ Ἀλέξανδρου, τοῦ Καίσαρα, τοῦ Γκαριμπάλντι, τοῦ Μουσσολίνι, τοῦ Μπερλουσκόνι, τοῦ Φελλίνι, τοῦ Παβαρόττι, τοῦ Τορτελλίνι -τὴν πόλη ὅλων αὐτῶν. Θαμπώθηκα ἀπ᾿ τὸν τροῦλο καὶ τὴ μεγαλοπρέπεια καὶ τὶς τροῦφες καὶ τὸ λευκὸ κρασί, κ᾿ ἔμαθα κάπως ἐσένα, Θέ μου.
᾽Εδῶ μπορεῖ κάποιος νὰ σωθῇ…
Ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ἔχει ἀγοράσει οἰκία…
Ἐδῶ μπορεῖ κάποιος νὰ κατορθώσῃ τὴ σωτηρία…
Per tutta la famiglia!
Συγνώμη, ἡ μαμᾶ κι ὁ μπαμπᾶς ἀκόμα ζοῦν,..
ἀλλιῶς θὰ τ᾿ ἀγόραζα κ᾿ ἐγώ νὰ τοὺς ἐλευθερώσω
ἀπ᾿ τὴν Κόλαση.
Εὐχή γιὰ τὴ μαμᾶ –
συγχώρεση γιὰ τὸν μπαμπᾶ.
Χαιρετίσματα ἀπ᾿ τὴ Ρώμη!
Ἀπίστευτες μερικὲς εὐκαιρίες γιὰ προσκύνημα,
μὰ ἡ οὐρὰ εἶναι τόσο μεγάλη…
Πηγαίνω καὶ τρώω ρέγγα ἀντὶ νὰ στέκωμαι ὄρθιος…
Μετὰ τὸ μεσημεριανό:
ἡ κλίμακα τοῦ Πιλάτου·
ἡ κλίμακα ποὺ κατέβηκε ὁ Ἰησοῦς, κ᾿ ἔπειτα τὸν καταδίκασαν σὲ θάνατο!..
Ὅποιος τὴν ἀνεβῆ μὲ τὰ γόνατα, θὰ σωθῇ, λέει ὁ ὁδηγός.
Λέει… πὼς τὴν κλίμακα τὴ φέραν ἀπ᾿ τὴν Ἰερουσαλήμ…
Σκαρφαλώνω
πάνω –
σκαλί-σκαλί –
γδαρμένος –
σὰν καβούρι
πεινασμένο γιὰ σωτηρία!
Ξαφνικὰ ἀκούω
ἀπ᾿ τὸν οὐρανό;.. Ἢ ἀπ᾿ τὸ κεφάλι μου μέσα;..
Ὁ δὲ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσεται.
Λίγα μπορῶ νὰ πῶ στ᾿ ἀλήθεια γιὰ τὸ Μαρτῖνο Λούθηρο. Διάβασα λιγάκι μόνος μου. Δὲ μίλησε γιὰ τίποτ᾿ ἄλλο. Ἦταν ἔντρομος γιὰ τὴ ζωή του. Πρὶν τὴ σύγχρονη Ἰατρική, πρὶν ἀπ᾿ τ᾿ ἀντιβιοτικά, τ᾿ ἀποχωρητήρια καὶ τὸ μουρουνέλαιο, τὶς πετσέττες, τὴν παρακεταμόλη καὶ τὴν ἐποχὴ τῶν ἀντιβιοτικῶν· πρὶν ἀπ᾿ τὰ ἐμβόλια, τὴ χημειοθεραπεία, τὴ νάρκωση καὶ τὴν ἀναισθησία. Ζοῦσε στὴν ἐποχὴ τῆς πανούκλας. Ὁ κόσμ…
Γεννήθηκε στὶς 17/01/1978.
Ἔλαβε προπτυχιακὸ τίτλο σπουδῶν (International baccalaureate) ἀπ᾿ τὸ L. B. Pearson UWC στὴ Νῆσο Βανκοῦβερ τοῦ Καναδᾶ (1995-7) καὶ σπούδασε Δρᾶμα, Δραματουργία κ᾿ Ἐπικοινωνία τοῦ Θεάτρου στὴν Ἀνώτερη Σχολὴ τοῦ Ὄσλο (1997-9). Ἔλαβε μεταπτυχιακὸ τίτλο (master) στὸ Σκηνικὸ Κείμενο ἀπ᾿ τὴν Ἀνώτερη Σχολὴ Τεχνῶν τοῦ Ὄσλο.
Θεατρικά της ἔργα: Ὁ ἀγριόγαλος τοῦ Γιούστενταλ, νεραϊδομιούζικαλ γιὰ τὸ κορίτσι ποὺ γλύτωσε τὸ Μαῦρο Θάνατο (ὑπὸ ἐπεξεργασία, προγραμματισμένη πρεμιέρα: Sogn og Fjordane Teater, φθινόπωρο 2019)· Γολιάθ (Vega scene, Δεκέμβριος 2018)· Χιονάτη, τὸ κορίτσι στὸν καθρέφτη (μιούζικαλ, Det Norske Teater, κεντρικὴ σκηνή, 2017)· Μαρτῖνος Λούθηρος (ἐνορία τοῦ Τέιεν, Ὄσλο, 2017)· Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος – Νύχτα στὸν Κόσμο (συνεργασία μὲ 4 συγγραφεῖς, διάρκειας 8 ὡρῶν, Det Norske Teater, κεντρικὴ σκηνή, 2016)· Between two rocks (Βανκοῦβερ 2016)· Ὁ ὁραματιστής (συμμετοχὴ διαφόρων συγγραφέων, Blackbox, 2015)· Πέντε ἐποχές (Det Norske Teater, 2013)· Ἡ Βίβλος (ὁμαδικὴ ἐργασία 6 συγγραφέων, διάρκειας 6 ὡρῶν, Det Norske Teater, κεντρικὴ σκηνή, 2014)· Τὸ κορίτσι τῆς Γῆς (Blackbox 2013)· Καμμία ἄμεση ἐπαφή (Cappelen Damm/Dramatikkens Hus, 2012, βραβεῖο Hedda 2012)· Ἐξομολόγηση (Schaubühne, Berlin, 2011)· Ἐθνικὴ δοκιμασία (Rogaland Teater, 2011, βραβεῖο Eurodram)· Θέλω νἄχω ἕνα χειρόγραφο (γιὰ τὰ ἐγκαίνια τοῦ Drammatikkens Hus, 2010)· Neverland (Det Norske Teater, 2010)· Μιὰ τελευταία ἁγιοσύνη (ὑπὸ τὴ διεύθυνση τῆς Ἐθνικῆς Ββιβλιοθήκης τῆς Νορβηγίας, 2009)· KOK (ὄπερα, Det Åpne Teater, 2009)· Gokk (Blackbox, 2007)· Τὸ τέστ (Norsk Dramatikkfestival, 2006)· Σαφάρι (Blendwerk, 2006)· Ὁ κροκόδειλος (Teater Ibsen, 2006)· Φράνκ (Det Norske Teater, 2005, πρῶτο βραβεῖο Συγγραφῆς Δράματος κατὰ τὴν ἐπέτειο γιὰ τὴ διάλυση τῆς Ἕνωσης Νορβηγίας-Σουηδίας 1905-2005)· Ἡ κυρία στὸ παγκάκι (Norsk Dramatikkfestival 2004)· Περσότερο (Norsk Dramatikkfestival, 2002)· Πάρε με στὰ φτερά (Norsk Dramatikkfestival, 2002).
Ἔχει σκηνοθετήσει τὰ ἔργα της: Gokk (Sogn og Fjordane Teater, 2007)· KOK (Det Åpne Teater, 2008).
Ἐκδοθέντα βιβλία: Δέκα μαχαίρια στὴν καρδιά (ἀνθολογία, Gloria Forlag, 2018)· Γολιάθ (Gloria Forlag, 2018)· Καθάρια φύση (Cappelen Damm, 2016)· Κίνδυνος χιονοστιβάδας (Cappelen Damm, 2014)· Καμμία ἄμεση ἐπαφή – ἡμερολόγιο 16/4-22/6/2012 (Cappelen Damm, 2012)· Ἐθνικὴ δοκιμασία (Cappelen Damm, 2011)· Neverland (Cappelen Damm, 2010)· Gokk (θεατρικὰ ἔργα Gokk, Σαφάρι καὶ Τὸ τέστ, Det Norske Samlaget, 2009)· Περσότερο (θεατρικὰ ἔργα Ἡ κυρία στὸ παγκάκι, Ὁ κροκόδειλος, Πάρε με στὰ φτερά, Περσότερο, Det Norske Samlaget, 2007)· Νέα Νορβηγικὴ δραματουργία (Φρὰνκ σ᾿ ἀνθολογία, Det Norske Samlaget, 2005)· Μαῦρο ἁλάτι καὶ κίτρινες ἀποχρώσεις (τὸ ἔργο Παιδικὴ πίστη σ᾿ ἀνθολογία γιὰ νέους, Gyldendal, 1992).
Μεταφράζει γιὰ τὰ θέατρα: Det Norske Teater, Sogn og Fjordane Teater. Ὑπῆρξε μέλος Δ.Σ. τῆς Νορβηγικῆς Ἕνωσης Δραματουργῶν (Norske Dramatikers forbund, 2006-8) καὶ τοῦ Καταπιστεύματος τῆς Ὦσε Μπύε γιὰ ἀξιόλογους καλλιτέχνες (Aase Byes Legat for fortjente kunstnere, 2017-8).
[Τὸ ποιητικὸ δρᾶμα τῆς Maria Tryti Vennerød πρωτοκυκλοφορεῖ διεθνῶς ἀπ’ τὶς ἐκδόσεις.]
Ἤδη ἀπ᾿ τὸ 11ο καὶ 12ο αἰῶνα παρουσιάζονται στὴ Δυτικὴ Εὐρώπη νέες δομές -οἰκονομικὲς καὶ διοικητικές. Αὐτὲς οἱ ἐξελίξεις καὶ κατακτήσεις, τὶς ἑπόμενες ἑκατονταετίες, θὰ μετέλλασαν πλήρως τὴ φεουδαρχικὴ κατάσταση ὅπου τὸ δίπολο ἐξουσίας τοῦ Πατριάρχη τῆς Ρώμης – τοῦ πάπα – καὶ τοῦ Αὐτοκράτορα τοῦ Γερμανικοῦ Ἔθνους, ὥριζε ἐν πολλοῖς τὴ διεθνῆ πολιτικὴ σκηνή. Οἱ Ἰταλικὲς πόλεις-κράτη, ἐξαιτίας τοῦ ἐμπορίου καὶ τῆς ἄμεσης ἐπαφῆς τους μὲ τὴν καταρρέουσα, ἀλλὰ πολιτισμικὰ ἀκμαία ἀκόμα, χριστιανικὴ Ἀνατολή (ἰδίως μετὰ τὶς Σταυροφορίες), αὐτονομήθηκαν σιγά-σιγά. Κοντινῆς ὑφῆς φαινόμενα παρουσιάζονται καὶ στὶς πόλεις ποὺ συγκροτοῦσαν τὴ Χανσεατικὴ Ἕνωση στὴ Βόρεια Εὐρώπη. Τὸ 1450, ὁ Γουτεμβέργιος ἀρχίζει νὰ τυπώνῃ σελίδες βιβλίων στὸ πιεστήριό του -κομβικὴ ἐξέλιξη στὴ διακίνηση τῆς γνώσης καὶ τῶν ἰδεῶν κατὰ τὴ Νεώτερη Ἐποχή. Τὸ 1492 ξεκινάει κι ὁ Κολόμβος τὸ ταξίδι του γιὰ τὶς Ἰνδίες, ἀνακαλύπτοντας ὅμως τὴν Ἀμερική.
Σ᾿ αὐτὸ τὸ κλίμα ἐπέκτασης τῶν ὁριζόντων προστίθεται ἡ ἐκ νέου ἐπαφὴ μὲ τὴν Ἀρχαιότητα· πρῶτα κατὰ τὴ Λατινική, ἔπειτα τὴν Ἑλληνικὴ Παράδοση. Τούτη ἡ σπουδὴ τῶν Ἀρχαίων κ᾿ ἡ συνακόλουθη ἐξεταστικὴ θεώρηση τοῦ Κόσμου – ὅ,τι πιὰ ὀνομάζεται Ἀναγέννηση κι Οὐμανισμός – δὲν ἄφησε ἴδια μήτε τὴ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία. Ὁ πάπας κι ὁ δογματικὸς Ρωμαιοκαθολικισμὸς δέν ἐπιβάλλονταν πνευματικὰ στοὺς λογίους, τοὺς σκεπτόμενους καὶ τ᾿ ἀστικὰ στρώματα, ὅπως πρωτύτερα. Πρὶν ἀπ᾿ τὴ μορφὴ τοῦ Λούθηρου, δρᾷ καὶ μαρτυρεῖ στὶς φλόγες ὁ ἱερέας ριζοσπάστης Ἰωάννης Οὕσσιος (Jan Hus, 1370-415). Μεσολαβεῖ κ᾿ ἡ ἐξόχως ἀμφιλεγόμενη περίπτωση τοῦ Τζιρόλαμο Σαβοναρόλα (1452-98) στὴ Φλωρεντία, μὲ τὴν ἀντιπαπική του πολιτεία…
Ὁ Μαρτῖνος Λούθηρος (Martin Luther) τοῦ Χὰνς Λοῦντερ καὶ τῆς Μαργκαρέτε Λίντεμανν, γεννήθηκε στὸ Ἄισλέμπεν τῆς Γερμανίας, κοντὰ στὴ Βαϊμάρη (10/11/1483)· στὸ ἴδιο μέρος κιόλας πέθανε (18/02/1546). Στὰ 63 χρόνια τῆς ζωῆς του, θὰ φανερωνόταν ἴσως ὡς ὁ καταλυτικώτερος ἀναμορφωτὴς τοῦ Χριστιανισμοῦ, μετὰ τὸν Παῦλο, τοὺς Ἕλληνες καὶ Λατίνους Πατέρες τῆς Ὕστερης Ἀρχαιότητας καὶ τοῦ Μεσαίωνα. Οἱ 95 θέσεις του, μιὰ πρωτοφανὴς ἀντίδραση κατά τῶν ἀτασθαλιῶν κ᾿ ὑπερβολῶν τῆς παπικῆς ἐξουσίας, ἀποδείχτηκαν τὸ ἔναυσμα γιὰ μιὰ νέα, βαθεία πρόσληψη τῆς χριστιανικῆς πίστης καὶ θέαση τοῦ Κόσμου· κύριοι ἄξονες: ἡ προσωπικὴ εὐθύνη, ἡ ἀδιαμεσολάβητη σχέση μὲ τὸ θεῖο κ᾿ ἡ ἐπιστροφὴ στὸ γράμμα τῆς πίστεως.
Ὄργανο γιὰ τὴν προσέγγιση τῆς Βίβλου ὑπῆρξε ἡ μετάφρασή της ἀπ᾿ τὸ Λούθηρο στὴν τότε ὁμιλουμένη Γερμανική. Ἡ ἀπόδοση αὐτὴ ἐπηρέασε τὴ Γερμανικὴ γλῶσσα [ὅπως καὶ τὴ Νορβηγικὴ λογία γλώσσα (bokmål), μέσῳ τῆς Δανικῆς μετάφρασής της ποὺ βασίστηκε στὴν προσπάθεια τοῦ Λούθηρου], καθὼς καὶ τὴ σύγχρονη Φιλολογία, Κριτικὴ κ᾿ Ἑρμηνευτικὴ τῶν Κειμένων.
