Κατηγορία: Ἀποσπάσματα

Κυλάει ὁ χρόνος κι ὁ ἥλιος ἀνεβαίνει ψηλά -διώχνει τὸ σκοτάδι -ἐκεῖνο ποὺ τὄχουμε γιὰ θάνατο καὶ δυστυχία -μόνον αὐτό… Λές καὶ τὸ φῶς φέρνει ἀποκλειστικὰ ζωή, χαρά· σὰ νὰ μήν ἀποκαλύπτῃ, τοὐλάχιστο, τὰ παράδοξα τοῦ σκότους -λές καὶ δέ θέτει κ᾿ ἐκεῖνο αἰνίγματα. Στ᾿ ἀρχαῖα χρόνια, ὁ αἰνικτής- ἄναξ οὗ τὸ μαντεῖόν ἐστι τὸ ἐν Δελφοῖς, κατὰ τὸν μέγαν ἀρνητὴ τοῦ Ὁμήρου, τὸν Ἡράκλειτο, ἦταν κι ὁ θεὸς τοῦ φωτός: ὁ Φοῖβος-Ἀπόλλων. Τὰ βέλη του σκορποῦσαν ἀσθένειες στὸ στρατόπεδο τῶν Ἀχαιῶν. Περπατοῦσα στὴ Μεσσηνία δώδεκα χρονῶν· ἔρημος ὁ δρόμος· τρεῖς τὸ μεσημέρι· καλοκαίρι· λάβρα ὁ ἀέρας· ὁ ἥλιος πύρωνε τὴν ἄσφαλτο· οἱ μορφές, κεράκια -«λιώνανε»· ὁλομόναχος ἐγώ. Τρομακτικώτερο τοπίο δέν ἔχω ζήσει… Καὶ στὴ λάμψη τοῦ θέρους ἔρχεται ὁ θάνατος.

ΚΟΣΜΙΔΗΣ: Ὑπάρχει ἕνας σχετικὸς ὄρος γιὰ ὅλο αὐτό. Ἡ μέθοδος ὀνομάζεται Φλατάιρον· μὲ αὐτήν τὴ λέξη περιέγραφαν οἱ Ἄγγλοι τὰ παληὰ σίδερα σιδερώματος. Στὴν περίπτωσή μας, ὁ ὅρος περιγράφει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἀνακτᾶται μιὰ χαμένη μνήμη: ὅπως τὸ σίδερο, ποὺ σβήνει τὶς τσακίσεις καὶ τὶς ζάρες ἀπὸ τὸ ροῦχο. Μὲ ἀκρίβεια, τέλεια καὶ ἀπόλυτα. Ὄργανο ἀναγκαῖο γιὰ νὰ γίνῃ αὐτὸ ἐφικτό: ἡ συναναστροφή, ἡ συζήτηση μὲ ἀνθρώπους ἄσχετους φαινομενικὰ μὲ τὸ θέμα, ἄσχετους μὲ αὐτὸ τὸ διακύβευμα…

Λάμψιν ἔχει ὅλη φλογώδη,
Χεῖλος, μέτωπο, ὀφθαλμός·
Φῶς τὸ χέρι, φῶς τὸ πόδι,
Κι’ ὅλα γύρω σου εἶναι φῶς.

νομίζουνε πὼς τώρα δά ξεκίνησαν-μετρᾶνε.
Μὰ πίσω πάει τὸ κακὸ καὶ χρόνους μᾶς παιδεύει.
Ἂν ἀπειλὴ δὲν ἔβλεπα κοντά νὰ στέκῃ τώρα,
θενἄλεγα πὼς ἄρχισε ἀπὸ τὴ γέννησή μας.
Ὅμως θὰ γίνω πρακτικὸς καὶ ψάχνω τὴν πηγή του
τὰ χρόνια ποὔχω θύμηση καὶ πάντα μὲ πληγώνουν.
Γι᾽ αὐτό κ᾽ ἐγὼ λοιπὸν ἐκεῖ! -τραγούδι συνεχίζω:
καὶ μὲ χαρὰ καὶ μὲ γιορτή, καὶ μὲ χαμὸ καὶ θλίψη.
Ἀλήθεια τί μ᾽ ἀπόμεινε νὰ κάμω γιὰ καλό σας,
παρὰ νὰ λέγω τὰ κρυφὰ ποὺ πνέουν στὸν ἀγέρα
καὶ μάρτυράς τους στέκεται ἡ ἀνάσα καθενός μας;
Θὰ συνηθίσουμε ὅλοι μας ὁ,τι μᾶς φανερώθη
καὶ θὰ ξαναγαπήσουμε ν᾽ ἀκοῦμε λόγον ἄλλον
ἀπὸ τὸν ἕνα τὸ λειψὸ τὰ χρόνια τῆς ἀρρώστιας.
Καὶ τί ζητάω γιὰ μένα πιά;: Τὸ λόγο μου τὸν ξέρω –
ὁ ἴδιος μὴ τὸν νοθέψω ἐγώ μ᾽ ἐκεῖνον τοῦ θανάτου.

[Ἀπὸ τὸν θεατρικὸ μονόλογο Μακιαβέλλι τοῦ Θεοδόση Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλου ποὺ ἐκδίδεται ἐνιαῖα μὲ τὸν Ἡγεμόνα τοῦ Νικολὸ Μακιαβέλλι.]

Φλωρεντία. Πατρίδα μου.

Ὀφείλεις στὸν ἑαυτό σου, νάσ᾿ αὐτάρκης. Νὰ πολεμᾶς μὲ τὰ ὅπλα τῶν πολιτῶν σου γιὰ τὰ δίκαια καὶ συμφέροντά σου -ὄχι μὲ μισθοφόρους· ἐκεῖνοι μονάχα νὰ προδίδουν ξέρουν. Τὰ φλωρεντίνικα ξίφη μποροῦν ν᾿ αποκρούσουν τὶς ὁρδὲς τῶν «μεγάλων βασιλιάδων» τῆς Βόρειας Ευρώπης.

Μιὰ δημοκρατικὴ πολιτεία πρέπει ν᾿ ἀκολουθῇ τὸ παράδειγμα τοῦ νεαροῦ Δαβίδ: Ὅταν ὁ Σαοὺλ τοῦ πρόσφερε τὰ ὅπλα του, γιὰ νὰ νικήσῃ τὸ γίγαντα Γολιάθ, αὐτὸς προτίμησε τὴν ταπεινή σφεντόνα!.. Ἤξερε καλά πὼς ἐκείνη — ὅπλο κατάδικό του — ἄκουγε μονάχ᾿ αὐτόν. Κι ἂς φαινόταν στὸ στράτευμα τοῦ Σαοὺλ ἀστεία…

Κάθε ἄξια πολιτεία θὰ τὸ καταλάβῃ: Οἱ μισθοφόροι θὰ τῆς φέρουνε – ἀργὰ ἢ γρήγορα – μεγαλύτερη ἧττα ἀπ᾿ τὴ νίκη ποὺ περιστασιακά τῆς χάρισαν· κι ἂν εἶν᾿ ἱκανοὶ καὶ γενναῖοι, ἡ καταστροφὴ θάν᾿ ἀκόμα μεγαλύτερη. Κρυφά φλογίζει τὴν ψυχὴ καθενὸς ὁ πόθος νὰ ρίξῃ τὸν ἀφέντη του, γιὰ ν᾿ ἁρπάξῃ ἔπειτα ἐξουσία καὶ τιμές…

Κι οὔτε σύμμαχο στρατὸ πρέπει νὰ προσκαλῇς στὰ ἐδάφη σου,γιὰ νὰ λύσῃς τὶς διαφορές σου μὲ τὸ γείτονα. Γιατί, σὰ νικήσῃ, θὰ στραφῇ μετὰ σὲ σένα. Γιὰ νὰ λεηλατήσῃ καὶ τὸ δικό σου πλοῦτο! Κι ο προσκεκλημένος στρατὸς εἶναι πιό ἐπικίνδυνος ἀπ᾿ τὸ μισθοφορικό, καθὼς ὁ πληρωμένος πολεμιστὴς σοῦ ὀφείλει ὑπηρεσία λόγῳ τῆς ἀμοιβῆς του… Ὁ προσκεκλημένος στρατός, ὅμως, δείχνει υποταγὴ μόνο στὸν ἄρχοντά του!

Ὁπότε,.. καλύτερα ἡ μικρὴ ταπεινὴ σφεντόνα παρὰ τὰ πληρωμένα στρατεύματα ἢ τὰ προσκεκλημένα στίφη ξένων συμμάχων. Κι ὅσο δημοκρατικώτερη εἶναι μιὰ πολιτεία, τόσο πιό πολὺ τιμάει τὴν ταπεινὴ σφεντόνα…

Ὅσοι θέλουν ν᾿ ἀποκτήσουν τὴν εὔνοια ἑνὸς ἡγεμόνα, σχεδὸν πάντα, παρουσιάζονται ἐνώπιόν του προσφέροντας ὅ,τι πολυτιμότερο ἔχουν, ἢ ἐκεῖνα ποὺ προβλέπουν πὼς θὰ τὸν εὐχαριστήσουν περισσότερο. Γι᾿ αὐτό, πολλές φορὲς βλέπουμε νὰ προσφέρουν στοὺς ἡγεμόνες ἄλογα,.. ὅπλα,.. χρυσοκεντυμένα ἐνδύματα,.. πολύτιμους λίθους… καὶ παρόμοια κοσμήματα, ταιριαστὰ στὸ μεγαλεῖο του. Καθώς, λοιπόν, ἐπιθυμῶ κ᾿ ἐγώ νὰ παρουσιαστῶ στὴ Μεγαλοπρέπειά Σου, φέρνω μαζί μου, ὡς ἀπόδειξη τῆς ὑποταγῆς μου, ὅ,τι πολυτιμότερο βρῆκα ἀνάμεσα στοὺς θησαυρούς μου: τὴν κατανόηση γιὰ τὰ ἔργα τῶν μεγάλων ἀνδρῶν ποὺ ἀπέκτησα μετὰ ἀπὸ μακροχρόνια πεῖρα στὰ νεώτερα κ᾿ ἐνδελεχῆ μελέτη τῶν ἀρχαίων πραγμάτων.

Τὶς παρατηρήσεις μου, ὕστερ᾿ ἀπὸ ἐπισταμένη καὶ πολύχρονη ἔρευνα, ποὺ τὶς συνέλεξα πρόσφατα στὸ τομίδιο αὐτό, τὶς προωθῶ στὴ Μεγαλοπρέπειά Σου! Ἂν καὶ θεωρῶ τοῦτο τὸ ἔργο μου ἀνάξιο νὰ τιμηθῇ μὲ τέτοιαν ἀφιέρωση, ἐμπιστεύομαι τὴν εὐγένειά Σου πὼς θὰ τὸ δεχθῇ, λαμβάνοντας ὑπ᾿ ὄψιν ὅτι δέν ἔχω ἄλλο καλύτερο δῶρο νὰ Σοῦ προσφέρω παρὰ νὰ σὲ διευκολύνω στὴν ταχεῖα κατανόηση ὅποιου πράγματος ἐγὼ κατάλαβα καὶ διέκρινα, ἀφοῦ περάσαν χρόνια, δυστυχίες καὶ βάσανα ἀποπάνω μου…

Δέν τὸ «φόρτωσα» μὲ πολλά-πολλά, οὔτε ἔδωσα ὄγκο μεγάλο στὸ πόνημα, μὲ διεξοδικὲς ἀναλύσεις, ἢ μεγαλορρημοσύνες, ἢ ἄλλα ὁποιαδήποτε ἐξωτερικὰ θέλγητρα ποὺ συνηθίζουνε πολλοὶ νὰ «στολίζουνε» τὰ ἔργα τους· γιατὶ θέλησα εἴτε τὸ ἀσύνηθες περιεχόμενο, εἴτε ἡ βαρύτητα τοῦ ζητήματος, νὰ καθιστᾷ τὸ ἔργο μου εὐχάριστο· καὶ τίποτ᾿ ἄλλο νὰ μήν τοῦ δίδῃ τιμὴ κι ἀξία. Ἐπίσης, δέν ἐπιθυμῶ νὰ μὲ περάσῃ κανεὶς γιὰ οἰηματία, ἐπειδή, ὄντας ταπεινῆς καὶ χαμηλῆς κοινωνικῆς τάξης, τολμάω νὰ πραγματεύωμαι καὶ νὰ κανονίζω τὶς κυβερνήσεις τῶν ἡγεμόνων. Ἀφοῦ, ὅπως οἱ τοπογράφοι, γιὰ νὰ καταγράψουν τὰ βουνὰ καὶ τοὺς τόπους στὰ ψηλά, κατεβαίνουν στὶς πεδιάδες, καί, γιὰ νὰ καταγράψουν τὶς πεδιάδες, ἀνεβαίνουν στὰ βουνά, ἔτσι λοιπόν, γιὰ νὰ γνωρίσῃ κάποιος ἀκριβῶς τὸν χαρακτῆρα τῶν λαῶν, ὀφείλει νὰ εἶναι ἡγεμόνας, καὶ γιὰ νὰ γνωρίσῃ ἀκριβῶς τὸ χαρακτῆρα τῶν ἡγεμόνων, πρέπει νἄρχεται ἀπ᾿ τὸ λαό.

Δέξου λοιπόν, Μεγαλοπρεπέστατε, τὸ μικρὸ τοῦτο δῶρο μὲ τὴν ἴδια διάθεση ποὺ Σοῦ τὸ προσφέρω ἐγώ. Ἐκεῖ, ἂν θελήσῃς νὰ ἐξετάσῃς κι ἀναγνώσῃς προσεκτικά, θ᾿ ἀνακαλύψῃς τὴ μόνη καὶ διακαῆ μου ἐπιθυμία: Νὰ Σὲ δῶ ἐξυψωμένο στὸ μεγαλεῖο ποὺ ἡ Τύχη καὶ τὰ ὑπόλοιπά Σου τάλαντα ἐπιφυλάσσουν. Ἂν μάλιστα κάποτε, ἀπὸ τὴν ὑψηλή Σου θέση, στρέψῃς τὸ βλέμμα Σου στὴν ταπεινὴ δική μου, θὰ βεβαιωθῇς πόσα ἀνάξια πάσχω ἀπ᾿ ἀφόρητη κ᾿ ἐπίμονη κακοδαιμονία.

[Ἀπὸ τὸν Σόλωνα: Πολιτικό Ἐπισκέπτη Σοφὸ τοῦ Θεοδόση Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλου.]

Ἔφτασα στὴν Κύπρο -ὡραία νῆσος! Μὲ φιλοξένησε καὶ μὲ «φίλεψε» ὁ Φιλόκυπρος, βασιλιᾶς ἐκεῖ τῆς Αἰπείας κοντὰ στὸν Κλάριο ποταμό. Θυμόταν τὸ Δημοφῶντα τοῦ Θησέως ποὺ θεμελίωσε τὴν πόλη. Μὲ συμπάθησε. Μοῦ φέρθηκε πολύ καλὰ καὶ πῶς νὰ τὸν ἀφήσω ἔτσι;.. Ἔπρεπε νὰ βοηθήσω κ᾽ ἐγώ σὲ κάτι.

Ἡ πόλη – ὄμορφη, δέ λέω… – βρισκόταν σὲ λάθος σημεῖο. Ἄχ, Δημοφῶντα πατριώτη! Ἀντὶ νὰ κατεβῇς κάτω στὴν εὔφορη πεδιάδα, μοῦ ἀνέβασες τὴν πόλη ψηλά… Εἶδα κι ἀπόειδα νὰ πείσω τὸ Φιλόκυπρο κάτω νὰ τήνε φέρῃ.

Ὁ ἴδιος ἐπέβλεψα τὴ μετοικεσία. Συνέρρευσαν ἀπὸ τὶς γειτονικὲς περιοχές· ἔγινε ἀντικείμενο φθόνου ἡ ἐπικράτεια τοῦ φίλου Φιλοκύπρου. Πρὸς τιμήν μου, λένε πιὰ τὴν πόλη Σόλους. Εὐχήθηκα μὲ μιὰν ἐλεγεία, σὰν ἔφευγα, νὰ ζῇ καὶ νὰ βασιλεύῃ ἔτη πολλά ὁ Φιλόκυπρος κ᾽ ἡ γενιά του. Ἡ Κύπρις Ἀφροδίτη εἶπα νὰ τοὺς φυλάῃ καὶ νὰ μοῦ δώσῃ καλὸ γυρισμὸ στὴν πατρίδα.

Καθὼς ἔφευγα ἀπὸ τὴ νῆσο, κοίταζα τὸ μέτωπο τῆς παραλίας: Θεόμορφος τόπος, τῷ ὄντι, μὲ τὶς καλλίγραμμες τὶς νύμφες τοῦ Κλαρίου νὰ κατηφορίζουν ἀπ᾽ τὰ βουνὰ στὴ θάλασσα. Θνητὸς νὰ μή βρεθῇ γιὰ πολὺ νὰ κόψῃ στὰ δυό τὴν πομπὴ ἐτούτη ἐδῶ! Θνητὸς νὰ μή βρεθῇ στὰ δυό τὴν καρδιὰ τῆς νήσου νὰ μοιράσῃ! Ἀλλ᾽ ἀφανεῖς οἱ σκέψεις τῶν θεῶν..- ποιός ξέρει τί βάσανα θὰ φέρουνε στὰ μύρια τῶν ἐτῶν ποὺ θἄρθουνε;.. Καὶ τί καλὰ πάνω στ᾽ ἄσχημα;..

Ἀπὸ τὸ δικαστικὸ δρᾶμα τοῦ Θεοδόση Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλου:

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ:
Ἡ ψῆφος μου, ἂν χρειαστῇ, θὰ ἀνακοινωθῇ στὸ τέλος,
ἐφόσον οἱ ἔνορκοι μοιραστοῦν στὴν ἐτυμηγορία τους.
Ἐφόσον φτάσουμε στὸ τέλος, τότε, ἂν χρειαστῇ,
θὰ ψηφίσω -ἐὰν μεταξύ τους δέν τὰ καταφέρουν:
ἕξι γυναῖκες κ᾽ ἕξι ἄνδρες ἔνορκοι· ὁ κατηγορούμενος
ἕνας κι ἄνδρας. Ἂν δέν τὸ κατορθώσουν, νὰ συνεννοηθοῦν,
θὰ μιλήσω ἀθῳωτικά -νὰ σβήσω καὶ τὴν ὅποια τιμωρία
ἔχοντας τὴ στοργὴ μητέρας καὶ τὴ σοφία ἀνδρός.
Ἂν δέν τὸ κατορθώσουν γι᾽ ἄλλη μιά φορά.

Τὸ ἔργο μπορεῖτε νὰ τὸ προμηθευτῆτε, ἐδῶ.

Ὁ μέγας Ὠκεανός! Ἡ κοιτίδα, τὸ χωνευτήρι κάθε ἀνομία μας: τῶν σκουπιδιῶν, τῶν ἀποβλήτων, τῶν πλαστικῶν… Συνέχεια «στολίζουμε» τὸν προπάτορα -τοῦ δωρίζουμε «πολιτισμό».

Θεοδόσης Ἀγγ. Παπαδημητρόπουλος
Φάος ἠελίοιο – Ἥλιου φῶς – Γιὰ τὸ τοπίο τῆς Ἰλιάδος.